Hasta hemşire oranına göre hemşire sayısının yetersizliği değerlendirilirken; yöneticilerin ve çalışanların kişisel algıları yeterli değildir. Bu kararı vermeden önce bilimsel yöntemlerden yararlanarak bazı ölçümler yapmamız gerekmektedir. Örneğin hemşirelerin yaptıkları işin içeriği nedir, hemşirelerden beklenen hemşirelik hizmeti nedir, hemşireler çalışma zamanlarını nasıl kullanıyor? Hangi işlere ne oranda zaman ayırıyorlar? Hemşire sayısını arttırdığımızda, boş oturan hemşire sayısını mı arttırıyoruz yoksa hemşirelerin hasta bakımına ayırdıkları süreyi mi arttırıyoruz? Hemşire yönetici, hemşirelerden nasıl bir hemşirelik hizmeti vermesini bekliyor? Servislerde hasta bakımına, kayıt ve dokümantasyona ayrılan süreler nedir? Hemşirelerin kişisel işlere ayırdıkları süre nedir? Gibi birçok soruya cevap vermemiz gerekmektedir. Hemşirelerin zamanlarını ne kadar etkin ve verimli kullandıkları belirlendikten sonra iş yükü ve hemşire sayısına yönelik kararlar vermemiz gerekmektedir.

Uluslar arası literatürde hasta ve hemşire oranlarıyla ilgili sihirli sayılar bulunmamaktadır!!!

Serviste yatan hastaların bakım gereksinimlerine göre çalışması gereken hemşire sayıları, hasta hemşire oranları ile belirlemek mümkün değildir. Hasta hemşire oranları, hemşirelik işinin makro düzeyde kavramsallaştırılmasıdır. Hasta hemşire oranları, servisin fizik yapısının, hasta bakımının niteliğinin, hasta bakımın içeriğinin ve hastaların bakım gereksinimlerinin farklılığını göz ardı ederek, makro düzeyde iş yükü ölçümü ile bir planlama yapmaktadır. Bu konudaki araştırmalar, servis bazında (mikro düzeyde) iş yükü ölçümü ile planlamaların yapılmasını, makro düzeydeki yetersizliklerin önlenmesi açısından önemli olduğunu vurgulamaktadır.

Servislerde yapılan iş yükü ölçümleriyle serviste yürüme mesafesinin, gerekli malzemeye zamanında ulaşıp ulaşmama durumunun, serviste hasta bakımı için yapılan uygulamaların içeriğinin ve kalitesinin, aynı hastalık tanısına sahip hastaların hemşirelik gereksinimleri arasındaki farkın belirlenesi mümkün olabilmektedir. Örneğin, aynı hasta tanısıyla serviste yatan her hastanın ve ailesinin psikolojik destek, eğitim ve bilgilendirme ihtiyacı birbirinden farklı olabilmektedir. Bazen bir hastanın birden fazla yakını birçok kez hemşireyi çağırarak, hastanın hastalığı ve durumu hakkında birbirine benzer sorular sormaktadır. Hemşire birden fazla hasta yakınlarına birçok kez hastayla ilgili benzer bilgi ve açıklamalar yapmak zorunda kalmaktadır. Bu durumun hemşirelerin iş yüküne doğrudan etki etmekte olup, ancak mikro düzeyde iş yükü ölçümleriyle belirlenebilmektedir. Hastaların aldığı hemşirelik bakım süreleri hastaya ve tıbbi hastalığına göre değişim göstermektedir. Ayrıca hemşirelik uygulamalarının standart süreleri; kurumsal uygulamalar, kurumun çalışma sistemi, ünitenin yerleşimi gibi durumların da ele alınmasıyla, kuruma özgü belirlenmektedir. Bu konu ile ilgili her hastane kendine özgü standart süreler belirleyerek, belirli periyotlarda revize etmektedir.

Serviste hemşire sayısının fazla olması, hastanenin hemşirelik maliyetlerini arttırırken; h emşire sayısının yetersiz olması ve aşırı iş yükü sadece hemşireler üzerinde değil, hasta sonuçları üzerinde de olumsuz etkiler yaratmaktadır. Hemşirelerle ilgili sorunların başında, ç alışma performansında ve iş doyumunda azalma yaratırken; hemşirelerin tükenmişlik düzeylerinde, yaralanma, hastalanma, işe devamsızlık ve personel devir oranlarında artmaya neden olmaktadır.

Hemşire sayısının yetersiz olmasının hastalar üzerinde de olumsuz sonuçları bulunmaktadır. Bunların başında hastaların mortalite (ölüm) oranlarında artma, hastaların yaralanma (düşme, yatak yarası gelişimi, enfeksiyon oranları vs.) oranlarında artma, kullanılan ilaçların yan etkilerinin izlenememesi, hatalı ilaç uygulamaları gibi hasta güvenliğini ve kurumun tıbbi imajını tehdit edebilecek uygulamalarda artış olabileceği gibi; hastaların sağlık eğitimlerinin ve hastaların aldıkları sağlık hizmetinden memnuniyetin azalması gibi sonuçlara neden olabilir. Hemşire sayısının yetersizliğinin hemşireler, hastalar ve ekonomik sonuçlar üzerindeki etkilerinin kavramsal analizini yapan Lyn Unruh, uluslar arası literatürde hasta ve hemşire oranlarıyla ilgili sihirli sayıların olmadığı nı vurgulamaktadır. Bu konudaki kavramsal modeli ise aşağıda inceleyebilirsiniz.

Unruh L (2008) Nurse staffing and patient, nurse and financial outcomes, AJN, 108 (1); 62-71.

Kaynaklar

• Carayon P, Gurses A. Nursing workload and patient safety in intensive care units: a human factors engineering evaluation of the literature. Intensive Crit Care Nurs 2005;21: 284-301.
• Amaravadi RK, Dimick JB, Pronovost PJ, et al. ICU nurse-to-patient ratio is associated with complications and resource use after esophagectomy. Intensive Care Med 2000;26(12):1857-62.
• Needleman J, Buerhaus P, Mattke S, et al. Nurse-staffing levels and the quality of care in hospitals. N Engl J Med 2002;346(22):1715-22.
• Gurses AP, Carayon P. Performance obstacles of intensive care nurses. Nurs Res 2007 ;56(3):185-94.
• Cho SH, Ketefian S, Barkauskas VH, et al. The effects of nurse staffing on adverse events, morbidity, mortality, and medical costs. Nurs Res 2003;52(2):71-9.
• Kovner C, Cheryl J, Chunliu Z, et al. Nurse staffing and postsurgical adverse events: an analysis of administrative data from a sample of U.S. hospitals, 1990-1996. Health Serv Res 2002;37(3):611-29.
• Kovner C, Mezey M, Harrington C. Research priorities for staffing, case mix, and quality of care in U.S. nursing homes. J Nurs Sch 2000;32(1):77-80.
• Kovner C, Gergen PJ. Nurse staffing levels and adverse events following surgery in U.S. hospitals. Image J Nurs Sch 1998;30(4):315-21.
• Unruh L. Licensed nurse staffing and adverse events in hospitals. Med Care 2003;41(1):142-52.
• Manheim LM, Feinglass J, Shortell SM, et al. Regional variation in Medicare hospital mortality. Inquiry 1992;29(1):55-66.
• Pronovost PJ, Jenckes MW, Dorman T, et al. Organizational characteristics of intensive care units related to outcomes of abdominal aortic surgery. JAMA, 1999;281:1310-7.
• Lichtig LK, Knauf RA, Milholland DK. Some impacts of nursing on acute care hospital outcomes. J Nurs Adm 1999;29(2):25-33.
• Beckmann U, Baldwin I, Durie M, et al. Problems associated with nursing staff shortage: an analysis of the first 3600 incident reports submitted to the Australian Incident Monitoring Study (AIMS-ICU). Anaesth Intensive Care 1998;26:396-400.
• Yıldırım D , Oktay S, İki Farklı Hastanede Hasta Tiplerine Göre Hemşirelik Bakım Süreleri Arasındaki Farkın Belirlenmesi, Hemşirelik Dergisi, 2005, Cilt XIII, Sayı: 55, 21-36
• Yıldırım,D. Hemşirelerin Servislerde Hastalarla İlgili Ve Diğer İşlere Ayırdıkları Sürenin Belirlenmesi, Hemşirelik Dergisi, 2005, Cilt XIV, Sayı:57