Meslek hayatının 16. yılında olan Melek Yılmaz bir üniversite hastanesinde 15 yıldır hemşirelik hizmetleri müdürlüğünü yürütmektedir. Yılmaz hastaneye sabah 08:00’de gelip, hastane dışında bir toplantı ya da etkinlik olmadıkça saat 18:00’de işyerinden ayrılmaktadır. Kendisine bağlı tüm bölümleri geceleri de dahil bizzat denetlemekte, en rutin kararların dahi kendisine danışılmadan alınmasına ve uygulamaya geçilmesine izin vermemektedir. Kimi zaman klinik sorumlularının aldığı kararları geri çevirmektedir. Bu nedenle çalışanlar zaman zaman bağlı oldukları klinik sorumluları yerine doğrudan HHM başvurmaktadır. Bu yaklaşımı ile çalışkan ve faal bir yönetici profili çizdiğini düşünmektedir.

Bahar hemşire 12 yıldır bu kuruma bağlı 48 yataklı genel cerrahi servisinde aktif olarak görev yapmaktadır. Kliniğindeki tüm ekip arkadaşları tarafından çalışkanlığı, hastalara yaklaşımı ve bilgisi nedeniyle sevilip, takdir edilmektedir. Kliniğin servis sorumlusu emekli olmak istemektedir, bu nedenle ayrılmadan ekip arkadaşları ile beraber HHM ile görüşerek, Bahar hemşireyi yeni sorumluları olarak görmek istediklerini söylerler. Ancak kurumda insan kaynakları planlama ve görev değişimi ile ilgili herhangi bir standart uygulama bulunmamaktadır. Ayrıca hemşirelerin bu girişimini yönetim alanına müdahale olarak algılayan HHM Melek hanım, bu konunun onları ilgilendirmediğini, buranın bir iş yeri olduğunu ve kim gelirse gelsin birlikte çalışmak zorunda olduklarını söyleyip gönderir. Ardından HHM, pediyatri servisinde beş yıldır çalışan bir servis hemşiresini, cerrahi servisine sorumlu olarak atar. Bahar hemşire bu durumu öğrenince neden bu kadar yoğun bir klinikte çalışmaya devam ettiğini sorgulamaya başlar. Bunca yıl klinikte ne sıkıntı olsa Bahar’ın bekar olması öne sürülerek kendisinin tampon eleman olması istenmiş ve her defasında da ses çıkarmadan kabul etmiştir. Kendisine haksızlık yapıldığını düşünmektedir. Üstelik yeni gelen sorumlu kliniğe yılarca hizmet etmiş meslektaşları arasından olmamakla beraber, 8 yıllık pediatri deneyimi olan biridir.  Aradan üç hafta geçmiştir. Klinik içinde iş süreçlerinde aksaklıklar, çalışanlar arasında gerginlikler baş göstermeye başlar. Yeni sorumlu bu durumdan oldukça rahatsızdır. Bu soruna çözüm bulamamaktadır. Klinikte bazı çalışanların hazırlanan hemşire listelerine sürekli itiraz etmeleri, verdiği görevleri ya geç ya da eksik yapmaları karşısında yeni sorumlu, HHM ile görüşerek durumu anlatır ve özelikle Bahar hemşirenin diğer çalışanları etkilediğini söyler. HHM “Hiç şaşırmadım” der. HHM Ertesi gün gündüze gelen Bahar hemşire ile görüşerek itiraz etmesine bile fırsat vermeden net ve kesin bir ses tonuyla haftaya artık Üroloji servisinde gündüz hemşiresi olarak çalışacaksın der ve yoğun olduğunu söyleyip Bahar hemşireyi gönderir.

Sorular?

1. Sizce burada bir haksızlık var mı? Neden?

Yaşanan sorun/problem nedir?

Cerrahi servisinde 12 yıldır serviste çalışan Bahar Hemşirenin uygun gerekçe sunulmadan başka bir servise görevlendirilmesi

Burada kullanılan sorun/problem analiz yöntemi?

Kök Neden (5 Neden) Analizi

1. Neden Bahar Hemşire istemediği başka bir servise görevlendirildi? Servise yeni atanan sorumlu hemşirenin, servisin kıdemli hemşiresi olan Bahar Hemşirenin, serviste çalışan diğer hemşireleri olumsuz yönde etkilediğini düşünmesi nedeniyle HHM Melek Hanım’a şikayet etmesi ile başka servise görevlendirildi.
2. Neden SSH, Bahar Hemşirenin diğer hemşireleri olumsuz etkilediğini düşündü? Bahar Hemşire servis süreçlerini, hastaları iyi tanıması, çalışkanlığı gibi nedenlerle, servis hemşireleri tarafından sorumlu hemşire olması yönünde HHM’den talep edilmişti. Ancak, HHM bu talebi yönetim alanına müdahale olarak algıladı ve pediatri servisinden 8 yıllık bir çalışanını servis sorumlu hemşiresi olarak atadı. Servise atanan yeni sorumlu hemşirenin, Bahar Hemşirenin sorumlu hemşire olmak istediğini ve diğer servis hemşirelerinin onu desteklediğini bilmesi, Bahar Hemşireyi tehdit olarak algılamasına neden oldu.
3. Neden yeni sorumlu hemşire, Bahar Hemşireyi tehdit olarak algıladı? Yeni sorumlu hemşire servisle ilgili süreçleri, hastaları vs. iyi tanımaması, henüz kliniğe adaptasyon sağlayamaması, sorumlu hemşirelikle ilgili kendisinden beklenen roller hakkında tam bilgi ve beceri sahibi olmaması gibi nedenlerle klinikte sorunlar yaşanmıştır. Ancak yaşanan sorunların nedenlerini araştırmak yerine; serviste çalışan hemşireleri sorumlu tutmuş, kendisinin bu konudaki yetersizliğini ve eksikliğini sorgulamamıştır (Peter ilkesi). Bu nedenle yeni sorumlu hemşire, klinikte yaşanan sorunların Bahar Hemşireden kaynaklandığını düşünerek, HHM Melek Hanım’a şikâyette bulunmuştur.
4. Neden HHM, SSH’nin açıklamasına dayanarak Bahar Hemşireyi başka bir kliniğe görevlendirdi? HHM, kendisinin bizzat seçip onayladığı bir sorumlu hemşirenin yaptığı işte başarısız olmasını, kendisinin hatalı bir seçim yaptığının düşünülmesini istemediğinden, merkezi yapıda karar vermiş (Otokratik yönetim) ve bu kararını Bahar Hemşireye bildirmiştir.

KÖK NEDEN: Kurumda pozisyonlardan (işlerden) beklenen roller, atama kriterleri, performans değerlendirme sistemi, oryantasyon programı gibi yönetsel eksiklikler olması nedeniyle hemşirelik hizmetleri müdürünün kendi istediği birini seçip sorumlu hemşire ataması. Ayrıca kendi atadığı kişinin, işle ilgili yetersizliğini (Peter ilkesi) başka birini suçlayarak mazur göstermesi, üzerine suçlu olan kişinin servisten alınarak başka bir servise görevlendirilmesi.

Nasıl Olmalıydı?

• Servis sorumlu hemşirelerinin görevleri, yetkileri ve bunları yapabilmek için gerekli olan bilgi ve becerinin tanımlandığı, ilgili birime yönelik iş tanımlarının bulunması
• Servis sorumlu hemşiresi atamayla ilgili kriterlerin belirlenmesi ve bu kriterlere uygun olan kişiler arasından yönetim pozisyonu için önceden eğitim uygulanması ve terfi yapılması
• Kriterlerin belirlenmesinde performans değerlendirmenin düzenli yapılması ve çalışanlara geribildirim verilmesi, performans sonuçlarının dikkate alınması
• Kariyer planında sorumlu hemşire olmak isteği bulunan kişilerin, performans değerlendirme görüşmelerinde belirlenerek, öncesinde gerekli eğitim ve deneyimlerin kazandırılması
• Servis sorumlu hemşiresi olarak atanan kişilerin yeni rollerine ve pozisyonlarına uyum sağlamaları için gerekli oryantasyonun sağlanması (koçluk, akran grubu ve/veya mentorluk)